cimbri

Tönle Bintarn in cimbro (12)

Il romanzo di Mario Rigoni Stern nella traduzione di Andrea Nicolussi. Stampa a cura del Servizio per la Promozione delle minoranze linguistiche locali della Provincia



In Tönle izzen nicht ågånt, iz hatt geböllt bizzan bia ’z iz gest gånt pinn baibe, un pinn khinn, bisa håm gehatt gelest di patatn, un gehakht in raist, azza håm gehatt higelekk genumma holtz vor in bintar, bisa håm vorkhoaft di boll odar bizase håm gehaltet sèlbart zo spinna in haus. Un no, ’z hatt geböllt bizzan bida dar sunn iz gest gånt nå in öm pinn schavar, odar bidar iz gånt kan Prudeghar zo lirna machan vèzzar, azpi ’z hatt gehatt gesek, balz iz gerift, ke dar pua iz gest drå zo slèchta ’n abe taüfe. Nò, håmsen khött dar pua iz nètt gest gånt kan Prudeghar zo lirna, ma dar hatt gehatt ågeft lai sèlbart sèmm alumma in haus, nützante di ordenje von alt nono; un lai, iztada hèrta gest ploazez zo tümmana, nå in holtz, un zo halta da kunt di èkharla affon Moor. Di öm, daz sèll djar, håmzase nètt gehatt gètt zo pèrge azpi hèrta, ma da håmse gehaltet in di fanetschan von kamou lai sèmm umme di haüsar.

Dar Marco hatt gehatt ågeheft di schual un alle morgan hattar augevånk zo giana nidar in lånt pitt alln in gabür vodar kontrada. Antånto azza håm geredet di spusa hatten ågeschauget sovl bisen hettat geböllt lai durchporn, di hatt gehatt lai higelekk spindl un boll, un hatten gehaltet gedrukht starch di hånt, un hatt gepitet in djüst moment zo maga stian alumma pitt soin månn, zo vorsanen sachandar bose sèmm, vorå alln, iz nètt ågestånt boll vorsan. ’Z Tönle hatt kontart åna zo machaz kartza lång, un dena, sovl biz nicht berat gebest, hattz abegezoget in gürtl hatt genump ’z mezzar, hatten offegetånt un hatt auvargenump di silbran gulden, boz hatt gehatt drinngevlikht. «I pinnmarse gebunnt – hattz khött – vorkhoavante ståmpn, ummar bobrall, padar halm bèlt.» ’Z hatt augezelt ’z gèlt sèmm vorå alln: soinz gebest draitzekh stükh vo zbuantzekh kreuzer aniagladar; a bolta pizzle gèlt, schiar an kapital, ’z hattzen gètt in baibe un hatten khött: «Haltze du spusa, ke da khemmendar guat vor ’z haus» Vonar åndarn gadjòff hattz auvargenump åndre zbuantzekh gulden un ena in an bort hattzesar gètt dar muatar.

No an stroach dar månn iz gånt zuar dar biage, da khlumma Djoåna, hatt geslaft vürsnen, ’z Tönle hatt gelenngart a hånt zo darbekhase, ma ’z izzese augehaltet bintsche pellar, nåmp in roat mustètzle von diarndle. ’Z hatten parirt vor an moment zo sega lachan soi pòppele in di biage un alora izzese lai hintargezoget kontent. Khearante nåmp in vaür, boda soine laüt håmen gepitet zo höaraz kontarn no åndre stòrdje, izzen khennt in sint ke auz dèllant dar tür hattz gehatt gelatt eppaz. ’Z soinz gest di zboa ståmpn boz nètt hatt geböllt vorkhoavan, ombromm da håmen asó gevallt, est da humman hattzese geböllt leng drinn a par schümmane kornisan, un henngense au in di napp von heart. ’Z Tönle hattze gezoaget soin laüt. In ummanarn hattma gesek di bölf boda håm ågesprunk an slit, gezoget von ross, boda hatt geloft padar nacht tortemitt in beldar gedekht pitt snea. Di ross soin gest narrat vo vort, un dar månn bodase hatt gevüart iz nemear gest guat zo haltase, dar hatt gehatt vorlort in huat gemacht pittar haut vo per, un pittnar skürdja hattar gesüacht zo halta bait an bolf boda iz gebest drumauz åzopaiza ’z ross. Åndre oang vo bolf håm geglentzeget, roat azpe glüat, tortemitt in balt. Afta hintar sait von slit a månn pittnan lången part, zo khnia tortemitt alln in geplèttra, hatt geschozzt zuar in bölf boden håm någeloft, pittnan lången sklopp. Von sklopp auz hattma gesek a roata flåmpa boda hatt dartzèrrt di tünkhl vodar nacht un hatt gemacht vorstian ke di khugl hebat gevånk in bolf, boda iz gest drumauz zo sprinnga affon slit, in di snaris. Ummaz von sèlln billn vichar iz gest danidar un izzese augebidet, an åndarz sèmm dèllant iz gest gelenngart auz in snea, getöatet. (12. / continua)













Scuola & Ricerca

In primo piano