In pon vodar kontrada Schbanz håmsa gehatt augemacht sött groaze hüttn, ke ’z hettatnda drinngemak stian mearar baz hundart öm, anvetze håmsada drinngelekk di roplé, boda soin khennt von hümbl abe. In an tages verte di schual, dar nevodo iz lai geloft afte etzan von Håno zo kontara in alt nono, ke dar dichtar Gabriele d’Annunzio, boda iz gebest khennt gemacht komandånte, azpi da hatt khött dar diretor Müller, hatt geflattart pinn sèlln roplé sin obar Tria un hatt nidargedjukht obar di haüsar ploaz zettela un da belese fåne. Höarante asó baz, ’z Tönle hatt lai geschüttlt in khopf un hatt drinngezoget starch dar pipa: ’z hattze gehatt gesek di sèlln groazan aisrane vögl flattarn rümblante obar in Ass. ’Z iz gest da earst bòtta, ma mearar baz bundarnse izzese dartzürnt zo pensara biavl da bartn soin gekhostet di sèlln ordénje vorz kriage un biavl mel vor di pult ma hebat gemak khoavan zo geba z’èzza in laüt un biavl öm. Azta da vor alle se soinda gest di konfìn, ombromm di roplé håmda gemak obargian, un aztada nètt soin gest konfìn parardja ombromm håmsada gemucht soin danidar. Pinn sèll bort «se» hattz geböllt muanen alle di sèlnen boda håm gegloabet ke di konfìn soin eppaz hoach un inngebaiget, ma vor iz un vor alle di sèlnen azpi iz, un soin nètt gest bintsche ma di mearastn, di konfìn soinda nia gest odar da håm geböllt muanen lai in zol z’ zala, pintarn zo inkiana un nicht åndarst. Azta ’z bazzar hatt gemak loavan bo ’z hatt geböllt un asó dar bint, hebata gemucht soin frai di earde o.

In di sèlln earstn bintartang vo kriage di sünn, boda soin gest afte konfìn sèmm ummar, håm gemak khearn a tiabas a bòtta dahumman un asó håmsa gemak vüarn ka haus pittn slit a bolta migele holtz, boz sa hatt gehatt gekhastet züntrest dar Gluppa.

Spetar soinsa khennt geschikht pitt soin bataldjü in da Obar Karnia, ombromm sèmm, håmsa khött, beratada gest mearar mengl. Ma ummar pa lånt izta khennt khött, ke da soin khennt vortgeschikht ombromm da soin nètt gest znicht genumma.

Daz sèll djar dar snea iz khennt palle zo dekha ünsarne pèrng, in bintarmånat da baiz dekh hatt sa augedekht in sbartz balt von Dhor: di tetschan untar di tèchar von haüsar soin gest ingevüllt pitt höbe un loap vor in bintar, in di khèllar untar dar stube soinda gest patatn, khabaz un gerst.

Az berat nètt gest vor in sèll rümblar von kanü alle tage mittartage, hebatma gemak gloam ke disar earst bintar vo kriage berat gest a bintar azpi alle di åndarn. In lånt però iztada hèrta gest a gåntzar durchanåndar: soldán, kåmion, ross, pintarn. Dar treno iz khennt auvar von tal tempfante, voll pitt alla darsòrt zo töata laüt; pinn trèno izta o zuarkhennt allz ’z gereda boma hatt gemacht übar ditza kriage in da gåntz bèlt, un asó hattma darvert ke da håmz gerüaft «Bèltkriage» sovl biz berat gest eppaz schümmaz. In an tage izta auvarkhennt insinamai dar khuneg von Beleschlånt, Vittorio Emanuele III, gerüstet vo soldàdo. (36. / continua)