Tönle Bintarn in cimbro (19)
Il romanzo di Mario Rigoni Stern nella traduzione di Andrea Nicolussi. Stampa a cura del Servizio per la Promozione delle minoranze linguistiche locali della Provincia
’Z Tönle hatt augevånk in bege zo kheara bidrumm, ma soinante sa gest spet un habante gebunnt a bolta migele gèlt, disan stroach, anvetze baz zo legaseda in bege zo vuaz, hattz genump di aisanpån boda in drai tage hattz abegevazzt ka Tria.
Pinn voll må von kristmånat un durch di lugaratn staigela von übartregar, boda da nonet iz gest kartza vil snea, ’z Tönle iz gånt übar in konfì, un in viar urn iz gelånk z’sega in khèrschpuam obar ’z tach.
Da alt muatar iz gest gestorbet in månat vo setembre, in tage vo S. Matio; un imen izzen khennt in sint ke pròpio in sèll tage, atz ununzbuantzekh, izzen gest åkhennt a sölladar stråmbatar afåno, ’z izzese gest gehöart asó traure, zo bölla stian alumma tortemitt in groazan èlbar boda sa håm ågeheft zo machase röatlat, åna khumman lust z’èzza odar zo trinkha; azpe da sèll unrue boda vånk a tiabas a bòtta di vichar o.
’Z soinda vorgånnt alte un khennt naüge stadjongen; un vo balda iz zorgånnt dar snea, sin baldar bidar iz gekheart zo valla, dar månn iz gånt durch di lentar von khoasar, arbatante bo ’z izzen getrofft, a tiabas a bòtta gebinnante garècht, åndre vil mindar.
Pan bintar izzar gestånt inngespèrrt in haus odar in di kontrada odar au in balt zo macha au holtz odar in a parana hütt, zo lugarase von pintarn boden håm gehaltet affon strich, zo pòkhanen un zo spèrranen inn viar djar in di khaich. Ma hèrta, in anfång von bintar, umme di Boinichtn her, ’z Tönle iz gekheart dahumman abas, balda di tünkhl hatt zorgånnt in di nacht in bill khèrschpuam aftz tach pitt stroa. Un balz iz gerift, alle di vert hattz gevuntet an åndarz khinn benn a püable, benn a diarndle.
In kamou håmsa gelèchlt zo gebanen soin nåm, ma dar alt faff hattz lai abegehakht vor alle, «bida siånka di pintarn von khuneg soin nètt gest guat zo darbissa in vatar, boda iz gestånt lugart in auzlånt, bill’z nètt soin gemuant ke di khindar von baibe soin nètt gest soi!»
Di zait antånto hatt gemecht pitt tiave fitzan di mustètz von soin laüt un von tschelln, naüge sachandar soinda vürkhennt un naüge idee soinen gemacht platz in khopf von laüt von ünsarn lentar o. Da soin gest in ettlane boda soin gånt z’arbata in auzlånt; da håm augevånk alle pittnåndar, ka lånngez, pinn ordenje vo maurar drinn in di kardjöla un zo vuaz soinsa gånt au pa Asstal dena nidar pa Laaz sin ka Tria, sèmm, ber ’z hatta gehatt genumma gèlt, hatt gemak nemmen di aisanpån. Ettlane vert disan månnen soinen någånt di khindar boda håm djüsto gehatt verte da untarschual, di finéntz affon Tèrmar, belese un taütsche, håm gemacht fenta vo nicht, lai a tiabas a bòtta håmsa gevorst in briaf vodar toaf.
Ma ber ’z izta gelånk, arbatante an earstn in Prussia odar auz pa Österraich, hatt higelekk ’z gèlt z’zala ’z schift zo giana durch in Mèrika. Davor, håmsa geschribet, iz allz an åndarz sachan: arbat iztara gest hèrta vor alle, un di page soin gest höachar baz in aniaglaz åndarz lånt.
Ma hatt gehöart hevan å zo reda vo sotschalismo un vo feròine vo arbatar, un koperative. Ber ’z hatta nètt gehatt koradjo zo nütza 'z bort sotschalismo hatt geredet un geschribet vo sotschalità ma ma mucht khön eppaz kurdjosatz, alle di sèlnen boda håm genützt sachandar von kamou, azpe ’z holtz von beldar, lai alle ünsarne paesé in groazan gåntzan, soin khennt gerüaft komunistn afte kartn o. (19. / continua)